Około 1329 roku na wzgórzu, nad rzeką
Guber, Krzyżacy wznieśli drewnianą strażnicę (Rastenburg).
Wzniesiono ją na zgliszczach zdobytego jeszcze w XIII wieku
pruskiego grodu Rast. Dzisiaj na miejscu tamtych umocnień
stoi warowny kościół św. Jerzego. Zadaniem strażnicy i osadzonej
w niej załogi była obrona tej części państwa zakonnego przed
licznymi wyprawami litewskimi; był to także punkt etapowy
w krzyżackich wyprawach na Litwę. Strażnica, dwukrotnie zdobywana
i palona przez Litwinów tzn. przez wojska książąt Olgierda
w 1345 roku i Kiejstuta w 1347 roku, była każdorazowo odbudowywana,
a położona przy niej osada zaludniała się nowymi mieszkańcami.
Komtur Bałgii Johan Schindekopf w dniu 11 listopada 1357 roku
nadał osadzie prawa miejskie. W tym też czasie zapewne rozpoczęto
budowę murowanego zamku, usytuowanego w południowo-wschodnim
narożniku murów miejskich.
Zamek początkowo był budowlą trójskrzydłową, zamkniętą od
strony zachodniej murem z bramą wjazdową. W reprezentacyjnym
skrzydle północnym mieścił się refektarz, pomieszczenia mieszkalne
krzyżackiego urzędnika - prokuratora oraz kaplica. Zamek otoczono
murem z trzema basztami w narożnikach i przejazdem bramnym
od strony miasta. W zamku i przylegającym do niego folwarku
mieściły się: kuchnia, browar, młyn, piekarnia, spichlerz,
spiżarnia, zbrojownia, prochownia, kaplica i więzienie.
W czasie wojny trzynastoletniej, w 1454 roku mieszczanie opanowali
zamek. Uwięzili wtedy i następnie zgładzili ówczesnego prokuratora
zakonnego Wolfganga Sauera. Po 1525 roku zamek został siedzibą
starostów książęcych.
W końcu stycznia 1945 roku., po zajęciu miasta przez wojska
radzieckie, zamek i większa część staromiejskiej zabudowy
miasta zostały spalone. Zamek został odbudowany w latach 1962-1967.
Zewnętrzny wygląd budowli zrekonstruowano według XIX-wiecznych
rysunków Conrad Steinbrechta, odtwarzając gotycką bryłę budowli.
Obecnie mieści się tu Muzeum im. Wojciecha Kętrzyńskiego,
biblioteka miejska oraz Centrum Kultury "Zamek".
W Muzeum gromadzone są zbiory związane przede wszystkim z
historią miasta i regionu. Dużą ich część stanowią eksponaty
z dziedziny sztuki, rzemiosła artystycznego, historii oraz
archiwalia, zabezpieczone w pierwszych latach powojennych
przez założycielkę Muzeum, Zofię Licharewą. Dzięki temu zabytki
o dużej wartości historycznej zostały ocalone od zniszczenia
i rozproszenia. Były to m.in. przedmioty pochodzące z wyposażenia
okolicznych pałaców i dworów, zniszczonych i rozszabrowanych
kościołów, archiwum magistratu, szczątki przedwojennej kolekcji
Heimatmuseum Rastenburg oraz Prussia Museum z Królewca.
W Muzeum eksponowane są trzy wystawy stałe:
1. Wojciech Kętrzyński lata 1838 - 1918, 2. Zapomniane oblicze
miasta - Kętrzyn - Rastenburg XIX - XX wiek, 3. Pałace i dwory
powiatu kętrzyńskiego.
Znajduje się tu interesująca kolekcja rzeźby gotyckiej, meble
z XVII-XIX wieku, zbiór epitafiów i chorągwi pogrzebowych,
w tym unikatowa na skalę europejską, pochodząca z 1667 roku,
dziecięca chorągiew pogrzebowa trzyletniego Botho zu Eulenburg.
W bibliotece muzealnej i archiwum zgromadzony jest bogaty
księgozbiór o tematyce religijnej oraz zbiór dokumentów z
dawnego archiwum miejskiego.
Przez zamkiem umieszczono tablicę upamiętniającą spotkanie
polskich oddziałów, wchodzących w skład armii napoleońskiej
pod dowództwem generałów J.H. Dąbrowskiego i J. Zajączka,
do którego doszło w Kętrzynie 21 czerwca 1807 roku, po bitwie
pod Frydlandem 14 czerwca 1807 roku.
Muzeum im. Wojciecha Kętrzyńskiego
pl. Zamkowy 1, 11 - 400 Kętrzyn
tel. 089 752 32 82, tel./fax 752 29 65, www.muzeum.ketrzyn.pl
|