MENU:

Zamek w Lidzbarku Warmińskim...

Po wschodniej stronie miasta, wśród zadrzewionych wzgórz morenowych, znajduje się jeden z najstarszych i najcenniejszych zabytków Lidzbarka Warmińskiego. Jest nim okazały zamek gotycki. Zamek lidzbarski zbudowany w latach 1350-1401 na miejscu niewielkiego grodu pruskiego o nazwie Lecbarg, położonego w ramionach rzek Łyny i Symsarny, przez długie lata pełnił funkcję rezydencji biskupów warmińskich i strażnicy osłaniającej wschodnią granicę Warmii.
Podstawową bryłę zamku tworzą cztery skrzydła zamykające dziedziniec otoczony dwukondygnacyjnymi krużgankami, jedynymi w Polsce jakie w stanie nienaruszonym zachowały się do czasów obecnych. W tym samym czasie co zamek powstały również przedzamcza. W południowym mieściły się: stajnia, spichrze i wozownia; w północnym (przemysłowym): młyn, tartak, szlifiernia, kuźnia miedzi, folusz i garbarnia. Całość otoczono była niezależnymi od miasta murami obronnymi i fosami zasilanymi z położonej wyżej Symsarny.

Na mocy postanowień II pokoju toruńskiego w 1466 roku Warmia została przyłączona do Polski. Od tej pory aż do roku 1795 na zamku lidzbarskim rezydowali wybitni Polacy, znakomici przedstawiciele kultury polskiej. Stworzyli oni tutaj liczący się ośrodek kulturalny, przeciwważny wyznaniowo i politycznie w stosunku do luterańskiego dworu książęcego w Królewcu.
Jednym z biskupów warmińskich był Łukasz Watzenrode, wuj Mikołaja Kopernika, dzięki któremu Kopernik swoje dojrzałe życie, działalność naukową i publiczną związał z Warmią i zamkiem lidzbarskim. W murach zamku astronom przebywał stale przez okres 8 lat: najpierw po studiach odbytych w Krakowie na przełomie lat 1495 - 1496, a następnie po powrocie z uczelni włoskich w latach 1503 - 1510. W czasie tym dwór biskupi był dla Kopernika ośrodkiem kształtującym jego postawę antykrzyżacką. Wówczas też w ciszy murów zamkowych wykrystalizowała się kopernikowska teoria heliocentryczna, utrwalona na piśmie w tzw. Komentarzyku, a później rozwinięta i ukończona we Fromborku w wiekopomnym dziele "O obrotach ciał niebieskich". Wtedy też Kopernik przetłumaczył z języka greckiego na łacinę "Listy Teofilakta Symokatty", ogłoszone drukiem w Krakowie w 1509 roku.

Od końca XVI wieku rezydencja lidzbarska stopniowo zatraca charakter obronny i przekształca się w okazały dwór książęcy, bogato wyposażony w wytworne sprzęty, biblioteki i dzieła sztuki. Do nowych funkcji przystosowano pomieszczenia zamkowe, dzieląc je na mniejsze i ozdabiając bogato malowidłami. W latach 1589-1599 biskup Andrzej Batory do skrzydła północnego zamku dobudował pałac - "pokoje kardynalskie" (rozebrane w 1767 roku). Kolejną rozbudowę podjął biskup Jan Stefan Wydżga. Jego dziełem był pałac barokowy (1666-1673) przy skrzydle południowym, wzniesiony według projektu Włocha Issidore Affaiti. Mieszkało tu ośmiu ostatnich biskupów polskich.
Kres świetności rezydencji biskupiej przyniósł zabór Warmii przez Prusy w 1772 roku. Ostatnim biskupem warmińskim, rezydującym blisko trzydzieści lat na zamku lidzbarskim, był Ignacy Krasicki, poeta, prozaik, komediopisarz, encyklopoedysta i publicysta. Po jego wyjeździe w 1794 roku opuszczona budowla stopniowo niszczeje.

Pierwsze kompleksowe prace konserwatorskie rozpoczęto w 1927 roku. Obecnie w murach zamku mieści się Muzeum Warmińskie, oddział Muzeum Warmii i Mazur w Olsztynie. Sale zamkowe stanowią wspaniałą oprawę architektoniczną i plastyczną dla stałych i okresowych wystaw muzealnych, jak np. Sztuka średniowieczna Warmii i Prus Krzyżackich, Wybitni mieszkańcy zamku lidzbarskiego, Ikony rosyjskie XVII - XX wieku, Militaria Zamkowe.

Muzeum Warmińskie,
pl. Zamkowy 1, 11 - 100 Lidzbark Warmiński,
tel. 089 767 21 11, www.muzeum.olsztyn.pl