Nidzica

Gmina Nidzica położona jest w południowej części województwa warmińsko-mazurskiego w obrębie trzech mezoregionów, tj. Garbu Lubawskiego, Pojezierza Olsztyńskiego i Równiny Mazurskiej. Gminę zamieszkuje 22.600 mieszkańców, z czego 15.600 to mieszkańcy miasta Nidzica. Osadnictwo na tym terenie sięga zamierzchłych czasów tj. 4000 – 1700 p.n.e. Dowodem tego są ślady i znaleziska archeologiczne z różnych okresów, w tym także stanowiska o wykształconej formie przestrzennej – cmentarzyska, kurhany, wały graniczne.

Miasto Nidzica, zwane „Bramą na Warmię i Mazury”, prawa miejskie otrzymało w 1381 roku z rąk wielkiego mistrza Winrycha von Kniprode. Krzyżacy, wykorzystując bagniste tereny doliny Nidy, wybudowali na wzgórzu zamek o charakterze rezydencjonalno – obronnym, który do dzisiaj góruje nad miastem. Zapraszamy do odwiedzenia strony internetowej historia.nidzica.pl będącej swego rodzaju multimedialną bazą danych powiatu na temat fortyfikacji i wydarzeń z naszego regionu. Umieszczono na niej również multimedialny spaceru po średniowiecznym Neidenburgu. Największą atrakcją gminy Nidzica są jej walory przyrodnicze. Przyroda jest tu czysta i nieskażona postępem cywilizacyjnym. Pagórkowaty krajobraz, szemrzące rzeki i duże kompleksy leśne zachęcają do odpoczynku i długich spacerów. Występujące tu rozległe, polodowcowe, rynnowe jeziora o malowniczo rozwiniętej linii brzegowej, czystej wodzie i piaszczystym dnie, zaliczane są do jednych z najpiękniejszych na Pojezierzu Mazurskim. Okolice jeziora Omulew, dolina rzeki Łyny, lasy napiwodzkie i koniuszyńskie, to rejony mające szczególne walory krajobrazowe. Liczne miejsca, ze względu na swoją cenną przyrodę, zostały objęte ochroną rezerwatową. Spotkać tu można unikalne siedliska orła bielika, bobrów a także liczne gatunki roślin i zwierząt, które są reliktowe i mają ograniczony zasięg występowania.

Na terenie gminy znajdują się cztery rezerwaty:

• Krajobrazowo – geomorfologiczny „Źródła rzeki Łyny im. prof. Romana Kobendzy”- został utworzony w celu zachowania źródeł rzeki wraz ze zjawiskiem geologicznym, jakim jest erozja źródliskowa.
• Rezerwat „Jezioro Orłowo Małe” był pierwszym i przez wiele lat jedynym w kraju, ustanowionym z myślą o ochronie żółwia błotnego.
• „Koniuszanka I” został utworzony dla ochrony przyrody nieożywionej, w tym unikalnych w tej części Polski form i zjawisk sufozyjnych, rozwijających się w osadach sandrowych.
• „Koniuszanka II” ma na celu zachowanie niezwykle malowniczego, przełomowego odcinka rzeki Koniuszanka.
  W Nidzicy godne zobaczenia są również:

Kościół pod wezwaniem św. Wojciecha – katolicki, później ewangelicki, dziś ponownie katolicki. Zbudowany w XIV wieku, w zachodniej linii miejskich murów. Spłonął podczas działań wojennych w 1914 roku, odbudowany w latach dwudziestych, z zachowaniem elementów gotyckich. Wieża kościoła usytuowana jest w bocznej części korpusu.
Klasztorek – usytuowany w południowo-wschodniej części fortyfikacji miejskiej. Początkowo mieścił się w nim spichlerz solny, później szkoła dla niższego personelu kościelnego, koszary, biblioteka miejska, kino i muzeum regionalne. Zniszczony podczas I wojny światowej, odbudowany w latach dwudziestych. Ponownie zniszczony w 1945 roku i odbudowany w latach siedemdziesiątych. Od 1988 roku po dzień dzisiejszy jest siedzibą Archiwum Państwowego.
Kościół Ewangelicko – Augsburski – dawniej katolicki, wzniesiony w stylu neogotyckim w latach 1858-1860, wieżę dobudowano w 1890 roku.
Ratusz – wzniesiony w miejsce rozebranego obiektu w 1824 roku. Wybudowany w stylu neoklasycystycznym w roku 1842.
Browar – powstał w 1868 roku i pierwotnie nosił nazwę „Schlossbrauerei Neidenburg” (Browar Zamkowy Nidzica). Dziś mieści się w nim Wytwórnia Win i Miodów Pitnych.
Kamień tatarski – spoczywa nieopodal wsi Tatary i jest to wielki głaz narzutowy o obwodzie 1900 cm, długości 6,5m, szerokości 4 m i wysokości 1,8 m. Wiąże się z nim legenda, mówiąca, że tkwiąca w kamieniu kula ugodziła śmiertelnie tatarskiego wodza, którą wystrzelił z armaty jeden z mieszkańców Nidzicy, niejaki Nowak.