Gniew

Zamek w Gniewie to najpotężniejsza twierdza zakonu krzyżackiego na lewym brzegu Wisły, zbudowana na przełomie wieków XIII i XIV, jako siedziba konwentu i komtura. W czasach zakonnych zamek był głównym ośrodkiem politycznym i gospodarczym komturstwa. Położenie strategiczne, pozwalające na kontrolę szlaku wodnego i lądowego, wyznaczało wyjątkowe militarne cechy domu konwentu i systemu fortyfikacyjnego miasta i zamku. Funkcja gospodarcza owej przestrzeni znalazła odbicie w zlokalizowanych na obszarze miasta, portu, podzamcza i przedmieściach – spichlerzach, stajniach, folwarkach i browarach. Za czasów państwa polskiego (1466–1772) zamek był siedzibą starostów. Starostwo gniewskie należało do Radziwiłłów, Zamojskich i Lubomirskich. Od 1667 r. starostą gniewskim był przyszły król Polski, Jan III Sobieski, a po nim zamkiem zarządzała jego żona, Maria Kazimiera.

W wyniku I rozbioru Polski w 1772 r. Gniew wraz z Pomorzem Gdańskim znalazł się w granicach państwa pruskiego. Rząd pruski rozpoczął zakrojoną na szeroką skalę rozbiórkę bądź w najlepszym wypadku gruntowną przebudowę większości dawnych zamków krzyżackich. Los ten podzielił też zamek gniewski. Przeznaczony najpierw na koszary, jednakże niedostosowany zupełnie do tej funkcji, znalazł na początku XIX w. nowe zastosowanie jako spichlerz. Kolejna przebudowa zamku przypadła na lata pięćdziesiąte XIX w. Wówczas zaadaptowano go na ciężkie pruskie więzienie dla recydywistów. W 1921 r. w niewyjaśnionych okolicznościach wybuchł wielki pożar zamku, który strawił doszczętnie jego trzy skrzydła. Odbudowa przebiegała w dwóch etapach. Pierwszy, w latach 1968–1974 oraz drugi, od roku 1992, trwający do dnia dzisiejszego.

Od 2010 r. Wzgórze Zamkowe w Gniewie znajduje się w rękach prywatnych. W murach warowni swoją siedzibę mają m.in.: Fundacja Europejski Park Historyczny w Zamku Gniew, Oddział Muzeum Archeologicznego w Gdańsku, Chór „Schola Cantorum Genevensis”, Żółty Regiment Piechoty Gustawa II Adolfa czy Chorągiew Husarska Marszałka Województwa Pomorskiego.

Wzgórze Zamkowe jest dziś nowoczesnym kompleksem hotelowym, restauracyjnym i konferencyjnym, oferującym swoim gościom królewskie noclegi, wyśmienitą kuchnię oraz niezwykłą przestrzeń biznesową.

Wzgórze Zamkowe w Gniewie to w rzeczywistości niezwykły Park Historii. Współtworzy go nie tylko materialna spuścizna architektury średniowiecznej i nowożytnej, ale także cenne dziedzictwo kultury, tradycji, historii i patriotyzmu, ożywiane przez wybitnych rekonstruktorów i animatorów. Organizowane w obiekcie od 1992 r. spektakle i inscenizacje historyczne sprawiły, że zamek gniewski uznawany jest za jeden z głównych ośrodków upowszechniania odtwórstwa historycznego w Polsce. Obiekt oferuje grupowe zajęcia historyczne, spektakle i widowiska, historyczne oprawy biesiad, wieczerzy i kolacji. Jednym z bardziej widowiskowych punktów zwiedzania jest trójwymiarowy spektakl Wakacje z Duchami, który przenosi widza do nieistniejącego świata duchów, bezgłowych rycerzy i walących się murów.

Osobną ofertę zamek kieruje także do dzieci i młodzieży, które zaprasza do aktywnego udziału w lekcjach żywej historii. W ich trakcie, w sposób interesujący i atrakcyjny, przedstawione są dzieje oręża, obyczaju, kultury średniowiecznej i nowożytnej Polski oraz Europy. Najmłodsi uczestniczą w konnych widowiskach plenerowych, szkole szermierczej, igrzyskach rycerskich, praktycznych zajęciach historycznych. Opanować można strzelnicę kuszniczą i łuczniczą, prasę mistrza Gutenberga, warsztat tkacki czy mennicę zamkową. Najmłodsi czas spędzić mogą także w specjalnie przygotowanej komnacie zabaw oraz na zamkowych placach zabaw.

Ciekawymi atrakcjami są także miejskie przejażdżki powozem konnym czy spływy zamkowymi gondolami. Warto także zwiedzić zamek i miasto w towarzystwie doświadczonych przewodników, którzy opowiedzą gniewską historię w wyjątkowy sposób.