utworzone przez admin | niedziela, 9 lutego, 2014 | Zamki
HISTORIA
Gmina Nidzica położona jest w południowej części województwa warmińsko-mazurskiego w obrębie trzech mezoregionów, tj. Garbu Lubawskiego, Pojezierza Olsztyńskiego i Równiny Mazurskiej. Gminę zamieszkuje 22.600 mieszkańców, z czego 15.600 to mieszkańcy miasta Nidzica. Osadnictwo na tym terenie sięga zamierzchłych czasów tj. 4000 – 1700 p.n.e. Dowodem tego są ślady i znaleziska archeologiczne z różnych okresów, w tym także stanowiska o wykształconej formie przestrzennej – cmentarzyska, kurhany, wały graniczne.
Miasto Nidzica, zwane „Bramą na Warmię i Mazury”, prawa miejskie otrzymało w 1381 roku z rąk wielkiego mistrza Winrycha von Kniprode. Krzyżacy, wykorzystując bagniste tereny doliny Nidy, wybudowali na wzgórzu zamek o charakterze rezydencjonalno – obronnym, który do dzisiaj góruje nad miastem. Zapraszamy do odwiedzenia strony internetowej historia.nidzica.pl będącej swego rodzaju multimedialną bazą danych powiatu na temat fortyfikacji i wydarzeń z naszego regionu. Umieszczono na niej również multimedialny spaceru po średniowiecznym Neidenburgu. Największą atrakcją gminy Nidzica są jej walory przyrodnicze. Przyroda jest tu czysta i nieskażona postępem cywilizacyjnym. Pagórkowaty krajobraz, szemrzące rzeki i duże kompleksy leśne zachęcają do odpoczynku i długich spacerów. Występujące tu rozległe, polodowcowe, rynnowe jeziora o malowniczo rozwiniętej linii brzegowej, czystej wodzie i piaszczystym dnie, zaliczane są do jednych z najpiękniejszych na Pojezierzu Mazurskim. Okolice jeziora Omulew, dolina rzeki Łyny, lasy napiwodzkie i koniuszyńskie, to rejony mające szczególne walory krajobrazowe. Liczne miejsca, ze względu na swoją cenną przyrodę, zostały objęte ochroną rezerwatową. Spotkać tu można unikalne siedliska orła bielika, bobrów a także liczne gatunki roślin i zwierząt, które są reliktowe i mają ograniczony zasięg występowania.
Na terenie gminy znajdują się cztery rezerwaty:
- Krajobrazowo – geomorfologiczny „Źródła rzeki Łyny im. prof. Romana Kobendzy”- został utworzony w celu zachowania źródeł rzeki wraz ze zjawiskiem geologicznym, jakim jest erozja źródliskowa.
- Rezerwat „Jezioro Orłowo Małe” był pierwszym i przez wiele lat jedynym w kraju, ustanowionym z myślą o ochronie żółwia błotnego.
- „Koniuszanka I” został utworzony dla ochrony przyrody nieożywionej, w tym unikalnych w tej części Polski form i zjawisk sufozyjnych, rozwijających się w osadach sandrowych.
- „Koniuszanka II” ma na celu zachowanie niezwykle malowniczego, przełomowego odcinka rzeki Koniuszanka.
W Nidzicy godne zobaczenia są również:
- Kościół pod wezwaniem św. Wojciecha – katolicki, później ewangelicki, dziś ponownie katolicki. Zbudowany w XIV wieku, w zachodniej linii miejskich murów. Spłonął podczas działań wojennych w 1914 roku, odbudowany w latach dwudziestych, z zachowaniem elementów gotyckich. Wieża kościoła usytuowana jest w bocznej części korpusu.
- Klasztorek – usytuowany w południowo-wschodniej części fortyfikacji miejskiej. Początkowo mieścił się w nim spichlerz solny, później szkoła dla niższego personelu kościelnego, koszary, biblioteka miejska, kino i muzeum regionalne. Zniszczony podczas I wojny światowej, odbudowany w latach dwudziestych. Ponownie zniszczony w 1945 roku i odbudowany w latach siedemdziesiątych. Od 1988 roku po dzień dzisiejszy jest siedzibą Archiwum Państwowego.
- Kościół Ewangelicko – Augsburski – dawniej katolicki, wzniesiony w stylu neogotyckim w latach 1858-1860, wieżę dobudowano w 1890 roku.
- Ratusz – wzniesiony w miejsce rozebranego obiektu w 1824 roku. Wybudowany w stylu neoklasycystycznym w roku 1842.
- Browar – powstał w 1868 roku i pierwotnie nosił nazwę „Schlossbrauerei Neidenburg” (Browar Zamkowy Nidzica). Dziś mieści się w nim Wytwórnia Win i Miodów Pitnych.
- Kamień tatarski – spoczywa nieopodal wsi Tatary i jest to wielki głaz narzutowy o obwodzie 1900 cm, długości 6,5m, szerokości 4 m i wysokości 1,8 m. Wiąże się z nim legenda, mówiąca, że tkwiąca w kamieniu kula ugodziła śmiertelnie tatarskiego wodza, którą wystrzelił z armaty jeden z mieszkańców Nidzicy, niejaki Nowak.
INFORMACJE PRAKTYCZNE
INFORMACJA TURYSTYCZNA I ZWIEDZANIE ZAMKU
ul. Zamkowa 2, tel. 89 625 03 70, e-mail: zameknidzica@wp.pl, www.nok.nidzica.pl
ZWIEDZANIE – (od października do kwietnia jest czynne od wtorku do soboty – od godz. 9.00 do 16.00; od maja do września jest czynne codziennie od godz. 9.00 do 17.00)
BAZA NOCLEGOWA
Hotel „Ordo” w Zamku, ul. Zamkowa 2, tel. 89 527 84 87, 661 093 462, www.zamek.nidzica.pl, www.facebook.com/restauracjazameknidzica
Hotel „Kamieniczka”, pl. Wolności 4, tel. 89 625 60 50, 600 320 632, www.kamieniczka.com
Dom Weselny „Igor”, Litwinki 13A, tel. 601 498 435
Zajazd „Leśny”, Waszułki k/Nidzicy, tel. 89 625 36 66, 502 311 662, www.zajazdlesny-waszulki.e-meteor.pl
Leśniczówka Nibork, ul. Las Miejski 1, tel. 695 020 236, www.lesniczowka-nibork.pl
Pensjonat „Graven”, pl. Wojciecha z Brudzewa 11, tel. 89 625 53 40, 506 361 249
Stadion Miejski w Nidzicy im. ks. Ryszarda Gamańskiego, ul. Polna 7, tel. 89 532 58 00, www.mosirnidzica.pl
Kwatera Prywatna „Na Zaciszu” – Wanda Kumelska, ul. Dubieńska 7, tel. 604 073 625, e-mail: kropka775@wp.pl
Więcej informacji na na stronach: www.nok.nidzica.pl, http://historia.nidzica.pl, www.nidzica.pl, www.lotpn.nidzica.pl
GASTRONOMIA
Restauracja „Kamieniczka”, Plac Wolności 4, tel. 89 625 60 50,501 301 966, www.kamieniczka.com, www.facebook.com/kamieniczka
Restauracja „Ordo” w Zamku, ul. Zamkowa 2, tel. 661 093 462, www.zamek.nidzica.pl, www.facebook.com/restauracjazameknidzica
Restauracja „Pod Zamkiem – Biała”, ul. Słowackiego 7, tel. 89 625 82 86, www.facebook.com/restauracjabiala.nidzica/
Kawiarnia Ewik, ul. Traugutta 20, tel. 667 373 737, www.facebook.com/ewikcafe/
Cukiernia, Lodziarnia „Olszewscy”, ul. Młynarska 2, www.facebook.com/LodziarniaOlszewscy/
Karczma pod Gołębiem, ul. Sienkiewicza10, tel. 89 625 70 18, 696 555 555, www.karczmy.pl
Pizzeria „Adria”, Plac Wolności 3,tel. 89 625 60 10, www.pizzeria.nidzica24.pl/
Gruby Benek, ul. Kościuszki 2, tel. 625 25 26, 511 015 810, www.grubybenek.pl/nidzica
Chilli Kebab Grill, ul. Warszawska 3, tel. 579 920 615
Grill House Piramida, ul. Słowackiego 17, www.facebook.com/KebabPiramidaNidzica/
Pub Pomarańcza, ul. 1-ego Maja 1, tel. 502 712 145
Bar „Ratuszowy”, ul. XXX-lecia 1, tel. 89 625 47 66, www.facebook.com/pa…
Bar U Agi, ul. Młynarska 6, www.facebook.com/pa…
Bar Oregano, ul. Żeromskiego 10, tel. 533 419 694, www.facebook.com/pa…
IMPREZY – Inwazja Ognia i Muzyki, Dni Nidzicy, Turniej Rycerski (zawsze tydzień przed obchodami inscenizacji bitwy pod Grunwaldem – www.rycerze.org), Międzynarodowy Festiwal Fantastyki (www.festiwal.solarisnet.pl), „zmROCK” Zamkowy Maraton Rockowy (www.nok.nidzica.pl)
Urząd Miasta
pl. Wolności 1, tel. 89 625 25 04
www.nidzica.pl
utworzone przez admin | niedziela, 9 lutego, 2014 | Zamki
HISTORIA
Miasto Malbork swoje powstanie zawdzięcza działalności mnichów-rycerzy, członków Zakonu Szpitala Najświętszej Marii Panny Domu Niemieckiego w Jerozolimie (pełna nazwa zakonników w Polsce popularnie zwanych krzyżakami), którzy na prawym, wysokim brzegu Nogatu wznieśli w wiekach XIII-XV trójczłonową warownię i przylegające do niej od południa miasto. Nadanie przyzamkowej osadzie prawa chełmińskiego przyspieszyło rozwój grodu. W połowie XV wieku w obrębie murów miejskich liczono 174 domy, z których aż 85 postawiono wzdłuż rynku ulicowego jeszcze dziś czytelnego na planie Starego Miasta.
Druga wojna światowa nie oszczędziła Malborka. Zniszczeniu uległo ok. 60% dawnej zabudowy. Bardzo poważnie ucierpiał też pokrzyżacki zamek. Malbork współczesny cieszy się ogromnym i niesłabnącym zainteresowaniem turystów głównie z powodu zakonnej i stołecznej fortecy. Wpisanie zamku w grudniu 1997 r. na Listę Światowego Dziedzictwa Kultury UNESCO stanowi potwierdzenie rangi zabytku, pieczołowicie odbudowywanego od roku 1961, kiedy to w jego murach zagospodarowało się Muzeum Zamkowe.
Zaletą Malborka jest nie tylko malownicze położenie nad Nogatem, miasto znajduje się bowiem na przecięciu się ważnych szlaków drogowych i kolejowych łączących Gdańsk z Elblągiem, Warszawą i Toruniem, a także Berlin z Kaliningradem. Walorem miasta są także leżące tuż obok Wielkie i Małe Żuławy Malborskie – kraina rolnicza, ale i potencjalnie turystyczna, okraszona zachowanymi zabytkami i walorami krajobrazowymi.
INFORMACJE PRAKTYCZNE
INFORMACJA TURYSTYCZNA
Centrum Turystyki w Malborku, ul. Kościuszki 54, tel. 55 647 47 47, e-mail: cit@visitmalbork.pl, www.visitmalbork.pl
ATRAKCJE TURYSTYCZNE
Muzeum Zamkowe w Malborku, ul. Starościńska 1, tel. 55 647 09 78,
e-mail: kasa@zamek.malbork.pl, www.zamek.malbork.pl
Muzeum Miasta Malborka, ul. Kościuszki 54, tel. 55 647 47 47, e-mail: sekretariat@muzeum.malbork.pl, www.muzeum.malbork.pl
Informacje o parkingach, bazie noclegowej, restauracjach oraz o zabytkach i atrakcjach w mieście dostępne są na stronie: www.visitmalbork.pl
IMPREZY
Oblężenie Malborka – www.oblezenie.malbork.pl
Magic Malbork – www.magicmalbork.pl
Miejski portal informacyjny – www.82-200.pl
Malborskie Centrum Kultury i Edukacji – www.kultura.malbork.pl
Urząd Miasta
pl. Słowiański 5, tel. 55 647 99 00
www.malbork.pl, www.urząd.malbork.pl
utworzone przez admin | niedziela, 9 lutego, 2014 | Zamki
HISTORIA
Lidzbark Warmiński położony jest u ujścia rzeki Symsarny do Łyny, w odległości 48 km od miasta wojewódzkiego Olsztyna i około 30 km od północnej granicy państwa. Dolina, w której leży miasto, otoczona jest malowniczymi wzgórzami morenowymi, z bogatą florą i fauną, a mało przekształcone i zanieczyszczone środowisko naturalne jest ostoją dzikiej zwierzyny i ptactwa. Pejzaże, które można tu podziwiać do złudzenia przypominają krajobrazy górskich szlaków. W dolinie rzeki Symsarny znajduje się park krajobrazowy, na terenie którego – wzdłuż rzeki – prowadzi 2,5 km ścieżka turystyczna. Lidzbark Warmiński przez prawie 400 lat był historyczną stolicą Warmii. Dzięki swemu położeniu i licznym zabytkom określany jest często mianem „Perły Warmi” lub „Wenecją Północy”.
Zespół zamkowy tworzą zamek i przedzamcze usytuowane od południa, otoczone murami i fosą, malowniczo położone przy ujściu rzeki Symsarny do rzeki Łyny. Zamek był historyczną rezydencją biskupów warmińskich (zw. Heilsberg), ośrodkiem ich władzy świeckiej i kościelnej na terenie diecezji warmińskiej. Zamek zbudowano w latach 1350-1401 za rządów trzech kolejnych biskupów – Jana z Miśni, Jana Striprocka i Henryka III Sorboma, odbudowany po pożarze w 1497 r.
Zamek wzniesiono na planie kwadratu z głównym wjazdem od południa. Cztery skrzydła obiektu otacza wewnętrzny czworoboczny dziedziniec z piętrowymi arkadowymi krużgankami – perła architektoniczna światowej klasy! W przyziemiu mieściły się: kuchnia zamkowa, piekarnia, browar, spiżarnia i wartownia. Pierwsza kondygnacja zamku pełniła funkcje reprezentacyjne, znajdował się tam także apartament biskupa. We wnętrzach zachowały się ścienne malowidła powstałe na przestrzeni od końca XIV w. po drugą połowę XVIII w. Najstarsza polichromia z ok. 1380 r. przedstawia Koronację Marii Panny. Częściowo zachował się najstarszy znany poczet biskupów warmińskich z alegorycznym przedstawieniem pierwszego z nich – Anzelma. Ciekawostką jest herbarz biskupów warmińskich namalowany w XVII w. z polecenia biskupa Stefana Wydżgi, kontynuowany po dzień dzisiejszy. Uwagę zwraca wyjątkowo urokliwa kaplica zamkowa p.w. Katarzyny z Aleksandrii, której wyposażenie w stylu wczesnego rokoka ufundował biskup Adam Stanisław Grabowski w połowie XVIII w. Atrakcją turystyczną jest karcer ze studnią zapomnienia usytuowany w północno – wschodniej wieży.
Historia zamku jest związana z wybitnymi postaciami epoki. W latach 1495-1496 i 1503-1510 mieszkał tu Mikołaj Kopernik jako nadworny medyk swojego stryja – Łukasza Watzenrode. W lidzbarskim zamku Kopernik napisał zarys swojego dzieła pt. „Komentarzyk o hipotezach ruchów niebieskich”. Tu także dokonał przekładu z greki na łacinę dzieła Teofilakta Symokatty „Listów obyczajowych, sielskich i miłosnych”. Z zamkiem związana jest również postać Stanisława Hozjusza – wielkiego teologa, zaufanego papieża Piusa IV (Giov. Angelo de Medici), z tego okresu pochodzi herb Medyceuszy i Hozjusza zachowany na krużgankach. Ostatnim biskupem mieszkającym w lidzbarskiej rezydencji był poeta Ignacy Krasicki, który opuścił Heilsberg w 1794 r. Od trzydziestu lat ku pamięci Księcia Poetów organizowany jest najstarszy ogólnopolski konkurs kabaretowy – Lidzbarskie Wieczory Humoru i Satyry, który odbywa się w przyzamkowym amfiteatrze.
Od 1961 r. zamek jest siedzibą Muzeum Warmińskiego. Na zamku są eksponowane najcenniejsze zbiory sztuki dawnej z terenu Warmii i Prus Krzyżackich oraz wybitne dzieła malarstwa polskiego XX w. Można obejrzeć sztukę gotycką, malarstwo religijne (XVII – XIX w.), wizerunki biskupów warmińskich oraz przedmioty związane z ich mecenatem, w tym rzemiosło artystyczne – złotnictwo i tkaniny, meble, kolekcję portretów przodków Ignacego Krasickiego oraz zbiór obrazów polskich malarzy m.in. Juliana Fałata, Jana Stanisławskiego, Jacka Malczewskiego, Józefa Mehoffera, Leona Wyczółkowskiego itp. W obrębie miasta znajdują się także: Wysoka Brama i mury obronne stanowiące pozostałość po fortyfikacjach miejskich, letni pawilon zwany oranżerią, położony na terenie dawnego ogrodu biskupiego (w początkach XX w. na jego miejscu założono cmentarz komunalny), kościół parafialny p.w. św. Piotra i św. Pawła oraz Michała Archanioła, kościół ewangelicki (obecnie cerkiew prawosławna p.w. św. Piotra i św. Pawła), kościół św. Krzyża w Pilniku oraz liczne zabytkowe kamienice i kapliczki.
W 2011 r. na przedzamczu zamku lidzbarskiego otwarto ekskluzywny czterogwiazdkowy Hotel Krasicki.
INFORMACJE PRAKTYCZNE
INFORMACJA TURYSTYCZNA
Centrum Informacji Turystycznej, ul. Krasickiego 1, tel. 89 519 00 52, e-mail: it@lidzbarkwarminski.pl
Informacja Turystyczna (punkt sezonowy, czynny od 1 maja do 31 sierpnia), pl. Wysokiej Bramy 2, tel. 89 767 41 48, e-mail: it@lidzbarkwarminski.pl
ATRAKCJE TURYSTYCZNE
Muzeum Warmińskie, Oddział Muzeum Warmii i Mazur, z siedzibą w zamku, Plac Zamkowy 1, tel. 89 767 21 11, e-mail: muzeums@tlen.pl, www.muzeum.olsztyn.pl
Czynne codziennie oprócz poniedziałków: w sezonie od 9.00 do 17.00, we wtorki od 11.00 do 19.00; po sezonie od 9.00 do 16.00
EKSPOZYCJE STAŁE
„Wybitni mieszkańcy zamku lidzbarskiego”, „Sztuka średniowieczna Warmii i Prus Krzyżackich”, „Malarstwo religijne XVII – XIX w. w zbiorach Muzeum Warmii i Mazur”, „Metale kolorowe. Utensylia sakralne i świeckie od końca XIV do początku XX w. z kolekcji konwisarstwa, ludwisarstwa, mosiężnictwa i kotlarstwa”, „Malarstwo polskie z pierwszej połowy XX w.”, „Pastele. Malarstwo polskie z pierwszej połowy XX w.”
KULTURA
Lidzbarski Dom Kultury, ul. Słowackiego 4, tel. 89 767 26 88, e-mail: ldk@lidzbarkwarminski.pl
Dom Środowisk Twórczych „Ratusz”, ul. Ratuszowa 5, tel. 89 527 07 63
Młodzieżowy Dom Kultury im. Ireny Kwinto, ul. Poniatowskiego 3, tel./fax 89 767 31 47, e-mail: mdklidzbarkwarm@tlen.pl
BAZA NOCLEGOWA
Hotel „Krasicki” ****, Plac Zamkowy 1/7, tel. 89 527 08 50, 537 17 00,
e-mail: hotel@hotelkrasicki.pl, www.hotelkrasicki.pl
Hotel „Pod Kłobukiem”, ul. Olsztyńska 4, tel. 89 767 32 91, www.klobukhotel.pl
Hotel „Kopernik”, ul. Zielona 1, tel. 89 767 50 10, www.kopernikhotel.pl
Hotel „Przy Bramie”, ul. Konstytucji 3 Maja 18, tel. 89 767 20 99, www.hotelik24.pl
Hotelik Warmia, ul. Konstytucji 3-go Maja 22, tel. 89 767 02 10, 723 714 920, e-mail: jan.stan@wp.pl, www.hotelikwarmia.pl
Perła Warmii, ul. Dąbrowskiego 22c, tel. 601 254 282, 693 431 393,
e-mail: rezerwacje@perlawarmii.pl, www.perlawarmii.pl
ZAJAZD ULURU, ul. Bartoszycka 29, tel. 89 767 32 64, e-mail: uluru@uluru.pl
Hotel „Gościniec Myśliwski”, ul. Spółdzielców 2b, tel. 89 767 52 59, www.gosciniecmysliwski.pl
Ośrodek Wypoczynkowy „Zacisze Leśne”, Medyny 4, (2 km od miasta),
tel. 89 767 24 27, www.zaciszelesne.pl
Międzynarodowe Schronisko Młodzieżowe „Świteź”, Kłębowo 50, (8 km od miasta), tel. 89 766 23 60
GASTRONOMIA
Restauracja Hotelu Krasicki, Plac Zamkowy 7, tel. 89 537 17 30, e-mail: restauracja@hotelkrasicki.pl, www.hotelkrasicki.pl
Restauracja Hotelu Górecki, ul. Olsztyńska 4, tel. 89 767 32 92, e-mail: info@hotelgorecki.pl, www.hotelgorecki.pl
Restauracja – kawiarnia Starówka, ul. Hoża 39, tel. 89 767 0060, 792 435 641, 792 435 642, e-mail: info@restauracja-starówka.pl, www.restauracja-starówka.pl
Restauracja Warmianka, ul. Plac Młyński 4, tel. 89 767 67 07
Restauracja Pivnica, ul. Plac Wolności 7-9/1, tel. 89 722 80 55
Bar Smak, ul. Wysokiej Bramy 4, tel. 89 767 39 29
Zajazd Wika, ul. Kopernika 33, tel. 89 527 61 08, 501 513 355, www.zajazdwika.com
Zajazd Uluru, ul. Bartoszycka 29, tel. 89 767 32 64, e-mail: urulu@urulu.pl
Smażalnia ryb Neptun, ul. Milewicza 7, tel. 89 767 56 21, otwarta w sezonie letnim tj. od 1 maja do 30 września
Pizzeria Retro, ul. Dębowa 5, tel. 89 767 63 35, 510 626 161, www.lwpizza.pl
Pizzeria Venezia, ul. Astronomów 2, tel. 89 767 33 33
Pizza Bar, ul. Kopernika 5, tel. 89 767 03 06
Camera Cafe, ul. Wysokiej Bramy 27, tel. 89 767 00 70
Caffe Pasja, ul. Kajki 7, tel. 89 523 63 47, www.caffepasja.manifa.com
Cukiernia Złoty Róg, ul. Wysokiej Bramy 1, tel. 89 767 01 14
Sweet Coffee, ul. Powstańców Warszawy 10/3
Lodziarnia Dolce Vita, ul. Mickiewicza 10, otwarta w sezonie letnim
IMPREZY – Bitwa pod Heilsbergiem, Festiwal Serów Farmerskich i Tradycyjnych „Czas na Ser”, Festiwal Rapu i Graffiti, Lidzbarskie Wieczory Jazzowe, Lidzbarskie Spotkania Muzyczne, Festiwal Kultury Myśliwskiej, Energa Varmia Musica, Mistrzostwa Polski Północnej w Skokach przez Przeszkody, Dni Lidzbarka Warmińskiego, Wojewódzki Przegląd Strażackich Orkiestr Dętych, Święto Kaczki, Lidzbarskie Wieczory Humoru i Satyry, Finał Regionalny Konkursu Smak Warmii, Mazur i Powiśla, Niedziela Cittaslow Mistrzostwa motocrossowe
informacje: www.lidzbarkw.eu
Urząd Miasta
ul. Świętochowskiego 14, tel. 89 767 85 00
www.lidzbarkw.eu
utworzone przez admin | niedziela, 9 lutego, 2014 | Zamki
HISTORIA
Przeszłość Lęborka jest ściśle związana z dziejami Pomorza Gdańskiego i Pomorza Zachodniego, z historią Polski i Niemiec. Istnieją hipotezy, że we wczesnym średniowieczu w pradolinie rzeki Łeby powstała przedlokacyjna osada będąca zaczątkiem miasta. Nosiła nazwę Lewino i należała do książąt Pomorza Gdańskiego. Według zapisu pomorskiego kronikarza Restorfa, Lębork prawa miejskie uzyskał już w 1285 roku, z rąk księcia gdańskiego Mściwoja II. Lepiej udokumentowany historycznie jest jednak fakt lokacji miasta w 1341 roku przez wielkiego mistrza Zakonu Krzyżackiego, Dietricha von Altenburga. Jedną z pierwszych decyzji Krzyżaków była budowa zamku, kościoła i murów obronnych z basztami wokół miasta.
W latach 1310-1454 Lębork należał do państwa krzyżackiego. Po rozpoczęciu wojny trzynastoletniej, król Kazimierz Jagiellończyk wcielił miasto wraz z całym Pomorzem Gdańskim do Polski. W 1455 roku miasto przekazane zostało na warunkach tzw. „wiernej ręki” księciu pomorskiemu Erykowi II.
W 1490 roku Lębork przeszedł w ręce księcia pomorskiego Bogusława X, jako posag jego żony, córki króla Kazimierza Jagiellończyka. Stan ten trwał aż do 1637 roku, kiedy po bezpotomnej śmierci księcia Bogusława XIV Lębork włączony zostaje do Polski.
Tylko 20 lat miasto należało do Polski, gdyż już w 1657 roku król Jan Kazimierz na podstawie traktatów welawsko-bydgoskich oddaje je w lenno Fryderykowi Wilhelmowi I, elektorowi brandenburskiemu.
W 1773 roku na mocy traktatu rozbiorowego Lębork wcielony został do Prus Zachodnich i znalazł się w prowincji Pommern.
Na mocy traktatu wersalskiego ziemia lęborska została przyznana Niemcom.
Wynik II wojny światowej zdecydował o powrocie w 1945 roku Lęborka do Polski.
INFORMACJE PRAKTYCZNE
INFORMACJA TURYSTYCZNA
Punkt Informacji Turystycznej Lokalnej Organizacji Turystycznej „Ziemia Lęborska – Łeba”,
ul. Dworcowa 8a (budynek dworca PKP), tel. 601 825 206, e-mail: lotzl@wp.pl
ATRAKCJE TURYSTYCZNE
Lębork leży na turystyczno-pielgrzymkowym szlaku – Pomorskiej Drodze św. Jakuba. Warto zobaczyć:
- ulica Staromiejska w centrum dawnego Lęborka ze stylowymi kamienicami mieszczańskimi z przełomu XIX i XX wieku – wizytówka i ulubione miejsce spacerów i spotkań lęborczan i turystów;
- średniowieczne obwarowania miejskie wraz z basztami – w ramach programu rewaloryzacji dofinansowanego ze środków unijnych w latach 2009-2010 odzyskały swój dawny blask i stały się ważną atrakcją turystyczną Lęborka;
- sanktuarium św. Jakuba Ap. z XIV/XV wieku z relikwiami św. Jakuba Apostoła;
- gotycki zamek krzyżacki wraz z młynem zamkowym i spichlerzem (z XVI wieku).
Zamek należy do najstarszych zabytków Lęborka. Wzniesiony został w południowo-wschodnim narożniku miasta lokacyjnego. Zamek istniał już w 1363 roku i był siedzibą Dytrycha von Loupheima, pierwszego krzyżackiego wójta Lęborka. Zamek był wielokrotne przebudowywany, co zniekształciło jego pierwotny wygląd. W ścianie południowej zachowały się zarysy ostrołukowych okien i blend. Charakterystycznymi elementami są także gotyckie schodkowe szczyty i wbudowana w 1575 roku w północną część zamku kwadratowa klatka schodowa w kształcie wieży. Dziś zamek jest siedzibą sądu.
KULTURA
Muzeum, ul. Młynarska 14/15, tel. 59 862 24 14, www.muzeum.lebork.pl
Zwiedzanie:
Muzeum w Lęborku czynne jest od wtorku do piątku w godz. od 10.00 do 16.00, w soboty od godz. 11.00 do 16.00, w niedziele od godz. 11.00 do 16.00.
W sezonie letnim (1.07. – 31.08.) muzeum czynne jest od wtorku do piątku w godz. od 10.00 do 18.00, w soboty od godz. 11.00 do 16.00, w niedziele od godz. 11.00 do 16.00.
W poniedziałki muzeum jest nieczynne.
W Muzeum odbywają się projekcje filmu w technologii 3D prezentującego Lębork na przestrzeni wieków.
W muzeum można bezpłatnie wypożyczyć audioprzewodniki w językach: polskim, angielskim, niemieckim i litewskim pomocne przy zwiedzaniu miasta (regulamin wypożyczeń na stronie internetowej Muzeum).
Baszta nr 27, ul. Basztowa – wystawa zanikającego rękodzieła, rzemiosła, ziołolecznictwa na Kaszubach, wystawy lokalnych artystów
Baszta nr 24 przy ul. Derdowskiego – prezentowane są tutaj kopie średniowiecznych strojów, uzbrojenia, broni, przedmiotów codziennego użytku
Baszta nr 32 przy ul. Korczaka – siedziba Lęborskiego Bractwa Rycerskiego, można tutaj obejrzeć salę kominkową, komnatę rycerską z kopiami uzbrojenia i sprzętem codziennego użytku
Wstęp do baszt nr 24, 27 i 32 (po kontakcie z Muzeum) i na prezentację filmu jest bezpłatny!
Wieża ciśnień w Parku Chrobrego – obiekt z 1912 r., po przebudowie i rewitalizacji mieści sale wystawowe z muzealiami (archeologia)
Lęborskie Centrum Kultury „Fregata”, ul. Gdańska12-13, tel. 59 862 25 30 i „Stacja Kultura”, ul. Dworcowa 8a, www.lck-fregata.pl
Miejska Biblioteka Publiczna, ul. Armii Krajowej 16, tel. 59 862 23 07, www.biblioteka.lebork.pl
BAZA NOCLEGOWA
Hotel „Vega”, ul. Boh. Monte Cassino 9, tel. 59 863 41 77, 863 41 76, www.hotel-vega.pl
Pokoje gościnne przy Karczmie Rycerskiej, al. Wolności 9, tel. 59 862 48 88, www.karczma-rycerska.pl
„Zajazd Kaszubski” Lubowidz – Jamy 2 (nad jez. Lubowidz, ok. 4 km od Lęborka przy drodze nr 6, kierunek Gdynia), tel. 59 861 27 50, 59 863 34 08, www.zajazdkaszubski.tp1.pl
Pokoje „Willa Babilon – Astoria”, ul. Pionierów 12 c, tel. 690 921 340, www.willababilon.pl
Motel „Tina” (domki drewniane), ul. Kusocińskiego 54 (koło stadionu miejskiego), tel. 59 862 76 25
Centrum „Perła”, ul. Kossaka 90, tel. 798 464 894, www.perla.lebork.pl
RESTAURACJE
„Różana”, ul. Wojska Polskiego 48 (park im. M. Michalskiego), tel. 59 863 46 00
„Lewinek”, ul. Targowa 51, tel. 59 841 22 15
Bar – Restauracja „Apis”, ul. Staromiejska 19, tel. 59 862 56 55
„Karczma Rycerska”, al. Wolności 9, tel. 59 862 82 00
Restauracja – hotel „Vega”, ul. Boh. Monte Cassino 9, tel. 59 863 41 77, 59 863 41 76
IMPREZY – Lęborskie Dni Jakubowe, Międzynarodowy Zlot Jakubów, Uliczny Bieg św. Jakuba, inscenizacje historyczne w rejonie średniowiecznych murów miejskich, Ogólnopolski Konkurs Literacki im. Mieczysława Stryjewskiego
informacje: www.lebork.pl
Urząd Miejski
ul. Armii Krajowej 14, tel. 59 862 42 80
www.lebork.pl
utworzone przez admin | niedziela, 9 lutego, 2014 | Zamki
HISTORIA
Dawny gród Prusów, zajęty przez Krzyżaków w 1233 roku, w tym samym roku otrzymał prawa miejskie. W latach 1285-1587 było siedzibą biskupstwa pomezańskiego. W 1440 roku powstał tu Związek Pruski.
Kompleks zamkowo – katedralny kapituły pomezańskiej jest najcenniejszym zabytkiem w Kwidzynie. Skrzydła zamku z wieżami w narożach należały do systemu obronnego. Wieża główna do dzisiaj dominująca nad całym masywem zamkowym była również dzwonnicą widokową. Atrakcją zamku jest charakterystyczna wieża latrynowa zwana gdaniskiem z 1384 roku. Ustawiono ją ponad 50 m przed zachodnim skrzydłem zamku i połączono z zamkiem długim, pięcioprzęsłowym gankiem. Obecnie w zamku mieści się Muzeum Zamkowe.
Historia Kwidzyna, jego zabytki i malownicze okolice są wystarczającym powodem do przyjazdu nawet dla najbardziej wybrednych turystów. Kwidzyn zamieszkuje ok. 40.000 mieszkańców i jest prężnym ośrodkiem społeczno-gospodarczym. Rozwija się jako miasto przemysłu papierniczego, elektronicznego oraz spożywczego.
Miasto dysponuje wieloma miejscami noclegowymi w hotelach i pensjonatach. Kwidzyńskie Centrum Kultury oraz Kwidzyńskie Centrum Sportu i Rekreacji zapewniają przez cały rok atrakcyjne propozycje dla mieszkańców miasta i dla turystów.
W 2007 r. podczas badań archeologicznych odnaleziono w prezbiterium katedry dwie murowane krypty. W jednej z nich, znajdowały się trzy pochówki wielkich mistrzów krzyżackich: Wernera von Orseln (pełnił funkcję w latach 1324-1330), Ludolfa Koeniga (wielki mistrz w latach 1342-1345) oraz Heinricha von Plauena (wielki mistrz w latach 1410-1413). Druga pusta krypta jest wiązana z grobem Bł. Doroty z Mątowów.
INFORMACJE PRAKTYCZNE
INFORMACJA TURYSTYCZNA
Tabularium, ul. Braterstwa Narodów 33/11(kamienica przy Katedrze) 9.00 – 17.00
tel. 55 273 21 21, e-mail: tabularium@kck-kwidzyn.pl, www: tabularium.ckj.edu.pl, www.facebook.com/katedrawKwidzynie, www.facebook.com/tabularium
- Zwiedzanie Katedry i Krypty Wielkich Mistrzów Krzyżackich z przewodnikiem,
Bilet normalny 10 PLN; ulgowy 8 PLN; trasa krótka (bez katedry) 5 PLN
Bilet normalny 8 PLN; ulgowy 6 PLN
ATRAKCJE TURYSTYCZNE
Muzeum w Kwidzynie Oddział Muzeum Zamkowego w Malborku, ul. Katedralna 1, tel. 55 646 37 99,
55 646 37 80, e-mail: infokwidzyn@zamek.malbork.pl, www.zamek.kwidzyn.pl
Zwiedzanie:
W poniedziałki i w niektóre dni świąteczne muzeum jest nieczynne.
sezon letni: 1.05. – 30.09.
wtorek – niedziela: 10.00 – 18.00
sezon zimowy: 1.10. – 30.04.
wtorek – niedziela: 9.00 – 15.00
TURYSTYKA
Hala sportowo-widowiskowa, pływalnia, ul. Wiejska 1a, tel. 55 646 58 02, e-mail: ks@kcsir.pl
Pływalnia, ul. Słowackiego 19, tel. 55 279 42 29 Kręgielnia „Orbita”, Kwidzyn, ul. Zamiejska 2, tel. 737 600 123 Miejski Oddział PTTK, ul. Warszawska 19, tel. 55 279 41 67
Kwidzyńskie Centrum Kultury, ul. Katedralna 18, tel. 55 279 20 08, 55 279 34 24, www.kck.ckj.edu.pl
Tereny Rekreacyjno – Wypoczynkowe „Miłosna”, ul. Miłosna 18, 82-500 Kwidzyn, tel. 55 279 39 58, http://milosna.kwidzyn.pl
BAZA NOCLEGOWA
Centrum Hotel, ul. Kopernika 32a, tel. 55 613 13 66, www.centrumhotel.pl
Pensjonat „Maxim”, ul. Słowiańska 10, tel. 55 279 63 18, www.maxim-kwidzyn.pl
Pensjonat Winiarnia, ul. Hallera 18, tel. 55 279 43 35, www.winiarniakwidzyn.pl
Centrum Balke Noclegi, ul. Braterstwa Narodów 42, tel. 55 279 34 33,
e-mail: kontakt@centrumbalke.pl
Zajazd „Pasja”, ul. Polna 7, tel. 55 279 12 40, e-mail: pasja-kwidzyn@pasja-kwidzyn.eu
Hotel „Biały Dwór”, Podzamcze 36a, tel. 55 275 77 10, www.bialy-dwor.pl
GASTRONOMIA
Bordo, ul. Targowa 15, tel. 886 868 887
Elvis Burger, ul. Braterstwa Narodów 33, tel. 609 217 462
Miła, ul. Katedralna 18, tel. 55 279 23 17
Piekło, ul. Chopina 28, tel. 55 279 62 16
A nóż widelec, ul. Piłsudskiego 45, tel. 733 656 565
Berlin Kebab, ul. Mickiewicza 5, tel. 792 669 462
Biały Dwór, ul. Podzamcze 36a, tel. 55 275 77 10, 55 275 74 89
Big Daddy Kebab, ul. Krótka 4, tel. 500 713 800 Cafe Kopernik, ul. Kopernika 25a, tel. 609 400 930
California Restauracja, ul. Warszawska 35, tel. 516 150 170
Don Corleone, ul. Piłsudskiego 15, tel. 662 662 062 Giovanni Giorgio Restauracja Włoska, ul. Grudziądzka 30, tel. 12 200 20 02
I love pizza, ul. Brzechwy 2a, tel. 511 802 068 Kebab Wielki 24h, ul. Kopernika 48, tel. 572 079 233
Klubokawiarnia Kolektyw, ul. Braterstwa Narodów 40 C, tel. 663 242 350
La Cantina, ul. Grunwaldzka 9, tel. 55 261 00 21
Lawenda Bistro. Lunch Bar, ul. Sokola 7, tel. 793 299 810
Leniwa Baba, ul. T. Kościuszki 49a, tel. 55 261 91 91
Lotos, ul. Kopernika 4a, tel. 55 279 39 87
Maxim, ul. Słowiańska 10, tel. 55 279 63 18
Mc Kebab, ul. Kopernika 25b, tel. 55 620 05 54 Pierożek, ul. Mickiewicza 5, tel. 730 009 749
Piwnica Pizzeria, ul. Wschodnia 2, tel. 55 261 68 58
Pizza Amore, ul. Grudziądzka 23, tel. 55 275 98 03
Pizzeria Basiliana, ul. Magazynowa 5, tel. 780 009 929
Winiarnia, ul. Hallera 18, tel. 55 279 43 35 Schron Radosław Sosna, ul. 11 Listopada 29, lok. 1 Smaczny Przystanek, ul. Spółdzielcza 1, tel. 669 238 708 Smakespana Tapas Bar, ul. Tęczowa 1, tel. 883 060 919 Smaki Powiśla, ul. Ogrodowa 1, tel. 55 245 44 16 Staromiejska Restauracja, ul. Magazynowa 9, tel. 604 194 970 Sushi Poke Go, ul. Braterstwa Narodów 40e, tel. 575 753 323 Winners Sports Bar, ul. Magazynowa 1, tel. 511 600 575 Zapiexy Foodtrack, ul. Warszawska 76, tel. 664 701 504 Zielony Pieprz, ul. Kopernika 32a, tel. 55 613 13 66
IMPREZY – Dni Kwidzyna, Noc Muzeów, Kwidzyński Festiwal Teatrów Ulicznych, Targi Staroci, Kwidzyński Bieg Papiernika, Zakończenie lata, Smak Jesieni
informacje: www.kck.ckj.edu.pl
Urząd Miasta
ul. Warszawska 19, tel. 55 64 64 700
www.kwidzyn.pl
utworzone przez admin | niedziela, 9 lutego, 2014 | Zamki
HISTORIA
Kętrzyn jest niespełna 30-tysięcznym miastem leżącym na pograniczu Warmii i Mazur. Krzyżują się tu szlaki komunikacyjne prowadzące do Węgorzewa, Mrągowa, Bartoszyc, Giżycka. Tak atrakcyjne położenie stwarza szansę na rozwój turystyki i handlu. Położenie miasta na skrzyżowaniu szlaków turystycznych do Reszla i Świętej Lipki oraz nad Wielkie Jeziora, liczne atrakcje turystyczne regionu (m.in. barokowa bazylika w Świętej Lipce i pozostałości „Wilczego Szańca” – wojennej kwatery Adolfa Hitlera w Gierłoży), rozwijająca się sieć hoteli oraz możliwość ciekawego spędzenia wolnego czasu to tylko niektóre atuty Kętrzyna.
Miasto Kętrzyn (do 1946 r. Rastenburg) założone zostało przez Krzyżaków w miejscu pruskiej osady Rast. Początkowo istniała tu drewniana strażnica, wokół której rozwijała się osada. 11 listopada 1357 r. komtur Bałgi Johann Schindekopf nadał osadzie prawa miejskie. Niedługo potem w mieście rozpoczęto budowę kościoła obronnego pod wezwaniem św. Jerzego, zamku oraz murów obronnych. Na Przedmieściu Chłopskim istniał już wówczas murowany kościół św. Katarzyny – jeden z najstarszych w Prusach, rozebrany w 1820 r. Mieszkańcy Rastenborka kilkakrotnie występowali przeciwko władzy Zakonu Krzyżackiego.
W 1440 r. miasto było jednym z założycieli Związku Pruskiego. W 1454 r. zbuntowani mieszczanie zdobyli zamek i złożyli hołd królowi polskiemu Kazimierzowi Jagiellończykowi, jednak na mocy postanowień II pokoju toruńskiego z 1466 r. miasto pozostało w państwie zakonnym.
„Złoty wiek” w historii miasta rozpoczął się po sekularyzacji Zakonu Krzyżackiego (1525) i trwał do pierwszej wojny polsko-szwedzkiej (1628). Późniejsze wojny i wiążące się z nimi kontrybucje, a także liczne epidemie i pożary przyczyniły się do upadku znaczenia miasta. Nowe perspektywy rozwoju przyniósł dopiero koniec XIX w. Przyczyniły się do tego m.in. budowa dobrych dróg oraz połączeń kolejowych, rozwój przemysłu przetwórczego i rzemiosła.
Pod koniec stycznia 1945 r., po zajęciu miasta przez wojska radzieckie, żołnierze spalili większą część zabudowy Starego Miasta i przylegających do niego ulic. Lata powojenne to okres odbudowy i rozbudowy Kętrzyna.
Dominującą gałęzią przemysłu jest przetwórstwo rolno-spożywcze (wytwórnia majonezu, zakłady zbożowe). W Kętrzynie warto obejrzeć gotycką kolegiatę św. Jerzego z II połowy XIV w., która jest jedynym na Mazurach przykładem kościoła obronnego oraz neogotyckie budowle z końca XIX w. – ratusz i siedzibę dawnej loży masońskiej a także zachowane i odrestaurowane kamienice z końca XIX w. i początków XX w.
Zamek w Kętrzynie wybudowany został w II połowie XIV w. w południowo-wschodnim narożniku murów miejskich. W zamku istniały m.in. kaplica, piekarnia, kuchnia, młyn, słodownia i browar, skład mięsa, silos zbożowy, spiżarnia, zbrojownia i prochownia. Najbardziej reprezentacyjne skrzydło północne zajmował pfleger – prokurator, urzędnik sprawujący władzę z ramienia Zakonu. Przy zamku funkcjonował folwark.
Po 1525 r. zamek został siedzibą starostwa książęcego. W 1910 r. zamek przejęło miasto; przed drugą wojną światową znajdował się tu urząd finansowy i mieszkania urzędników. Początkowo była to budowla trójskrzydłowa, zamknięta od strony zachodniej murem z bramą wjazdową. Liczne przebudowy na przestrzeni stuleci, dostosowujące obiekt do pełnienia funkcji administracyjnych i mieszkalnych zmieniły wygląd obiektu.
W styczniu 1945 r. zamek został spalony. W trakcie odbudowy zamku w latach 1962-1966 przywrócono gotycki charakter budowli. Obecnie w kętrzyńskim zamku funkcjonują: Miejska Biblioteka Publiczna i Muzeum im. Wojciecha Kętrzyńskiego z interesującymi zbiorami regionalnymi.
INFORMACJE PRAKTYCZNE
INFORMACJA TURYSTYCZNA
pl. Piłsudskiego 10/1, tel. 89 751 47 65, e-mail:it@it.ketrzyn.pl, www.it.ketrzyn.pl
ATRAKCJE TURYSTYCZNE
Muzeum im. Wojciecha Kętrzyńskiego, pl. Zamkowy 1, tel. 89 752 32 82, www.muzeum.ketrzyn.pl
MUZEUM– (czynne prócz poniedziałków w sezonie: wtorek – niedziela: 9.00 –18.00; po sezonie: wtorek – niedziela: 9.00–17.00)
charakter ekspozycji – historia i kultura regionu (kolekcja rzeźby gotyckiej i barokowej, kolekcja mebli, archiwum z zakresu historii regionu, zbiór publikacji poświęconych tematyce regionalnej), „Galeria Przyjaciół” – prezentacja polskiej sztuki współczesnej
TURYSTYKA
Kętrzyńskie Centrum Kultury, ul. Sikorskiego 24a, tel. 89 751 25 53, www.kck.ketrzyn.pl
Kino „Gwiazda”, ul. gen. Sikorskiego 24a, tel. 89 751 22 38
Miejski Ośrodek Sportu i Rekreacji, ul. Kazimierza Wielkiego 12a, tel. 89 752 62 07
Stowarzyszenie im. A. Holza dla Porozumienia Polsko–Niemieckiego, ul. Mickiewicza 1,
tel. 89 752 40 19
Kompleks rekreacyjno-rozrywkowy „Kętrzynianka”, ul. Szpitalna 1, tel. 89 652 17 77
Hala Mistrzów Świata W Siatkówce 2014 i Bałtyckie Centrum Bilardowe, ul. Moniuszki 1,
tel. 89 751 31 98
Kryta pływalnia, ul. Poznańska 21, tel. 885 512 005
Stado Ogierów, ul. Bałtycka 1, tel. 89 752 51 71
BAZA NOCLEGOWA
Hotel „Koch” ul. Sportowa 1, tel. 89 751 10 93, www.masuren2.de
Hotel „Wanda”, ul. Wojska Polskiego 27, tel. 89 751 85 84, http://wandahotel.com
Hotel „Agros”, ul. Kasztanowa 1, tel. 89 751 52 40, www.hotel-agros.pl
Zajazd „Pod Zamkiem”, ul. Struga 3a, tel. 89 752 31 17, www.zajazd.ketrzyn.pl
Hotel „Wilczy Szaniec”, Gierłoż, tel. 89 741 00 31, https://wilczyszaniec.olsztyn.lasy.gov.pl
Hotel „Księżycowy Dworek”, Gierłoż, tel. 89 752 42 77, www.ksiezycowydworek.pl
Pensjonat „Tom”, ul. Ogrodowa 11, tel. 89 752 26 79
GASTRONOMIA
Restauracja „Aria”, ul. Daszyńskiego 25, tel. 89 751 24 55
Pizzeria „Centro”, ul. Sikorskiego 21, tel. 89 751 51 27
Restauracja „City Club”, ul. Lanca 3, tel. 89 753 14 48
Restauracja „Kardamon”, pl. Piłsudskiego 1, tel. 89 751 10 22
Restauracja „Stara Kamienica”, pl. Piłsudskiego 12, tel. 89 751 05 67
Restauracja „Wanda”, ul. Wojska Polskiego 27, tel. 89 751 85 84
Restauracja „Zajazd pod Zamkiem”, ul. Struga 3a, tel. 89 752 31 17
Pizzeria „Cois Cafe”, ul. Wojska Polskiego 15/1, tel. 89 751 55 50
Pizzeria – Kawiarnia „Maleńka”, ul. Gałczyńskiego 1, tel. 89 752 26 56
Pizzeria „Margaritta”, ul. Sikorskiego 19, tel. 89 751 40 20
Bar Smakosz, pl. Piłsudkiego 7, tel. 535 883 573
Kebab, ul. Wojska Polskiego 16, tel. 89 751 30 63
Bistro Jadłodlania, ul. Wyspiańskiego 6/1, tel. 888 099 950
Stołówka, ul. Wojska Polskiego 5, tel. 89 751 00 98
IMPREZY – Kaperalia, Ogólnopolski Przegląd Zespołów Rockowych Konfrontacje, Turniej Rycerski o Muszlę Św. Jakuba, Inscenizacja Bitwy Pod Wopławkami, Mazury Freestyle Battle, Jarmark Średniowieczny na Św. Jakuba, Czempionat Koni Zimnokrwistych I Pokazy Konne, Mazurski Piknik Wojskowy – Walkiria, Dni Kętrzyna, Kaziuki – Wilniuki, Międzynarodowe Zawody Street Dance Breakmania, Mazurskie Morcinki
informacje: www.kck.ketrzyn.pl
Urząd Miasta
ul. Wojska Polskiego 11, tel. 89 752 05 20
www.miastoketrzyn.pl
