Zamek w Malborku

Zamek w Malborku

Zamek w Malborku jest jednym wielkim średniowiecznym założeniem obronnym, wzniesionym przez Zakon Szpitala Najświętszej Panny Marii Domu Niemieckiego w Jerozolimie w okresie od XIII po XV w. Budowę rozpoczęto w 1278 roku od wytyczenia i wzniesienia muru obwodowego zamku konwentualnego, zaprojektowanego jako prostokąt o wymiarach około 52 na 61 metrów. W narożach umieszczono charakterystyczne dla zamków krzyżackich wieżyczki, które wzniesione w końcowej fazie budowy powyżej ganków obronnych, akcentowały ozdobne szczyty poszczególnych skrzydeł Zamku. Dodatkowo stanowiły element obronny, umożliwiając ostrzał z czterech stron. W 1280 roku do Malborka przeniesiono konwent.

Pierwsi bracia zamieszkali w najwcześniej zbudowanym Skrzydle Północnym. Następnie wzniesiono Skrzydło Zachodnie, w którym znalazł się Refektarz i Izba Komtura. Zamek – klasztor został pod koniec XIII wieku otoczony murem obronnym. W ten sposób utworzono przestronne międzymurza, służące do spacerów oraz jako tereny pod magazyny oraz cmentarz braci zakonnych. W tym samym czasie zbudowano wieżę zwaną gdaniskiem, połączoną z Zamkiem długim krytym gankiem. Przeznaczono ją jako miejsce ostatecznej obrony. W wieży tej umieszczono także latrynę, podstawowym jej zadaniem było jednak kontrolowanie szlaku prowadzącego przez mosty, Baszty Mostowe oraz Bramę Szewską do miasta. Podobną, nieco mniejszą, wieżę zwaną Kleszą, umieszczono po przeciwległej stronie, w północno-wschodnim fragmencie muru obronnego. Obie wieże stanowiły dodatkowy element fortyfikacji, flankując warowny klasztor.

Na mocy II Pokoju Toruńskiego w 1466 roku Malbork przeszedł pod panowanie królów polskich i stał się stolicą Województwa Malborskiego. W 1772 roku, na mocy Pierwszego Rozbioru Polski Malbork i niemal całe Prusy Królewskie przeszły pod zwierzchność Prus.
Już od XVI wieku poczynając, Zamek Malborski funkcjonował w świadomości społecznej jako ważny pomnik historii, a także jako ciekawostka dla podróżujących. Zainteresowania te nie osłabły także w XVII wieku, kiedy to dokonywano naukowej analizy cech formalnych architektury zamków krzyżackich, w tym w szczególności Zamku Malborskiego. W XVIII wieku Zamek stanowił cel licznych podróży miłośników „starożytności”, zaś na rosnącej fali romantyzmu i historyzmu stał się on obiektem kolejnych badań nad jego historią i architekturą. Opracowano wówczas pierwszą inwentaryzację Zamku Malborskiego posiadającą cechy naukowe. Protestowano także przeciwko prowadzonej na przełomie XVIII i XIX wieku rozbiórce Zamku, którą wstrzymano w 1804 roku. Po 1815 r. rozpoczęto zakrojone na szeroką skalę prace restauracyjne, nadzorowane przez najwybitniejszych architektów Prus. W wyniku ich interdyscyplinarnej współpracy odrestaurowany został wówczas Pałac Wielkich Mistrzów. Prace te stanowiły największy w ówczesnej Europie poligon doświadczalny dla metod konserwatorskich. Współpraca historyków z architektami stworzyła do dziś funkcjonujący model interdyscyplinarnego zespołu badawczego architektury. Prowadzone jednocześnie prace badawcze pozwoliły na poznanie historii Zakonu i jego budownictwa obronnego. W tym czasie Zamek stał się już obiektem zainteresowania zorganizowanego ruchu turystycznego, zaś liczba zwiedzających stale wzrastała.

W 1882 roku konserwatorem na Zamku w Malborku został Conrad Steinbrecht, który zainaugurował najważniejszy etap restauracji tego zabytku. Prowadzone przez niego prace poprzedzone były również dogłębnymi badaniami oraz przygotowaniem naukowym, których dokumentacja zachowała się w znacznej części po dzień dzisiejszy. W powiązaniu z substancją architektoniczną Zamku stanowi ona istotny przyczynek do historii konserwatorstwa.
Zamek pełnił szczególną rolę w systemie propagandy nazistowskiej III Rzeszy i był jednym z jej symboli. Pod koniec II Wojny Światowej silnie ufortyfikowany Zamek stał się twierdzą, broniącą się przez niemal 2 miesiące przed stojącą w mieście Armią Czerwoną. W wyniku zaciętych walk, uległo zniszczeniu około 40 % zabudowy, zaś w samej części wschodniej nawet do 80 %. Skala zniszczeń wojennych i zmiany polityczne, jakie miały miejsce po 1945 roku, postawiły pod znakiem zapytania celowość odbudowy symbolu, kojarzonego z Krzyżakami i niemieckim „Drang nach Osten”.
Ostatecznie jednak podjęto decyzję o odbudowie Zamku jako polskiego dziedzictwa i powołaniu z dniem 1 stycznia 1961 r. Muzeum Zamkowego w Malborku. Od tego momentu prowadzone są systematyczne prace konserwatorskie, które mają na celu przede wszystkim zachowanie w dobrej kondycji tego ogromnego zespołu architektonicznego.
W 1997 roku zespół zamkowy wpisany został na listę światowego dziedzictwa kulturowego UNESCO.

Obecnie w Muzeum Zamkowym w Malborku eksponowanych jest 18 wystaw stałych. Do najważniejszych możemy zaliczyć:
„Malborska kolekcja bursztynu”,
„Infirmeria na Zamku Średnim”,
„PACIFICA TERRA Prusowie – Słowianie – Wikingowie u ujścia Wisły”,
„Kapitularz na Zamku Wysokim”,
„Broń w dawnych wiekach”,
„Broń i Barwa”,
„Kancelaria wielkich mistrzów w Malborku”,

5 wystaw czasowych z których najważniejsze to:
„Czar srebra i magia złota – w kręgu monet i medali Prus Królewskich”
„Kafle z Centralnej Składnicy Muzealnej w zbiorach Muzeum Zamkowego w Malborku”

W murach średniowiecznej warowni co roku obywają się różnego rodzaju imprezy kulturalno-edukacyjne m.in.:
„Oblężenie Malborka” – organizowane jest cyklicznie od 2000 roku. Impreza ma zasięg ogólnopolski i nawiązuje do wydarzeń, które rozegrały się pod murami malborskiej twierdzy w 1410 r. po bitwie pod Grunwaldem.
„Międzynarodowy Festiwal Kultury Dawnej” – „Eurofolk” oraz wiele innych

Szczegółowe informacje stronie: www.zamek.malbork.pl

Muzeum Zamkowe w Malborku
ul. Starościńska 1
82-200 Malbork
tel. +48 55 647 08 00
fax +48 55 647 08 03
sekretariat@zamek.malbork.pl

Kasa biletowa:
tel. +48 55 647 09 78
fax. +48 55 647 09 76, 647 09 77
kasa@zamek.malbork.pl

Bytów

Bytów

Krzyżacy przystąpili do budowy warownego zamku w Bytowie w latach 1398-1405. Na lokację zamku wybrano górujące nad miastem wzgórze o znakomitych naturalnych warunkach obronnych.
Budowla powstała na planie prostokąta o wymiarach 70 m x 50 m. Zamykające prostokątny dziedziniec kamienno – ceglane mury o fundamentach blisko 3 metrowej grubości spięto w narożach wieżą i trzema wysuniętymi basztami. Podejścia do zamku od strony wschodniej bronił system fos, przedzamcze i zwodzony most.

Nowoczesny na owe czasy zamek pełnił m.in. rolę strażnicy granicznej, siedzibę administracji krzyżackiej oraz zajazdu dla rycerstwa zachodnioeuropejskiego, podążającego do stolicy państwa krzyżackiego w Malborku. W czasie wojny trzynastoletniej zamek bytowski dostał się w ręce króla polskiego Kazimierz Jagiellończyka, który nadał dożywotnio ziemię bytowską księciu pomorskiemu Gryficie – Erykowi II. W czasach książęcych zamek pełnił m.in. funkcję letniej rezydencji książęcej.

W ciągu stuleci zamek pełnił różnorodne funkcje. Gdy w 1974 roku zakończono prace remontowe w skrzydle wschodnim, znalazła tam swoją siedzibę biblioteka. W 1980 r. oddano do użytku skrzydło południowe i tam zlokalizowano hotel i restaurację. W budowlach skrzydła północnego znalazło swoją siedzibę Muzeum Zachodniokaszubskie. Dzisiaj bractwa rycerskie organizują pokazy walk rycerskich na zamku przez co pobyt w tym wyjątkowo urokliwym miejscu jest jeszcze bardziej atrakcyjny. W Bytowie turysta znajdzie czyste środowisko i klimat serdeczności. Ziemia bytowska charakteryzuje się silnie urozmaiconą rzeźbą terenu. Lasy w regionie są magnesem dla miłośników pieszych i rowerowych wycieczek oraz dla myśliwych i zbieraczy runa leśnego. Dobrze rozwinięta sieć hydrograficzna stwarza doskonałe warunki dla rozwoju żeglugi na jeziorach oraz spływów kajakowych. Rezerwaty przyrody i oznakowane piesze szlaki turystyczne podnoszą turystyczną atrakcyjność ziemi bytowskiej. Szczególnie polecane są: szlak rowerowy Miastko – Bytów – Lębork – Łeba; szlak kajakowy rzeką Słupią; szlak spacerowy z Rekowa do Kłączna oraz oznakowane szlaki piesze: niebieski i żółty.

INFORMACJE PRAKTYCZNE

INFORMACJA TURYSTYCZNA
Informacja turystyczna, ul. Zamkowa 2, tel. 59 822 68 39, e-mail: it@fundacjaparasol.org

ATRAKCJE TURYSTYCZNE
Zamek Bytowski, ul. Zamkowa 2, tel. 59 822 55 12, www.zamekbytowski.pl
Muzeum Zachodniokaszubskie, ul. Zamkowa 2, tel. 59 822 26 23, www.muzeumbytow.pl

MUZEUM – poniedziałek: 10.00 – 16.00 – wstęp bezpłatny
Muzeum zajmuje północne, najstarsze skrzydło zamku zwane Domem Zakonnym oraz dwie przylegające do niego Baszty: Młyńską i Prochową jak również kurtynowy mur obronny.

Zwiedzanie:

  • poniedziałek: 10.00 – 16.00 – wstęp bezpłatny
    (Wstęp bezpłatny wyłącznie na stałą ekspozycję etnograficzną. Całe muzeum dostępne za pełną opłatą)
  • wtorek – piątek: 10.00 – 18.00 (po sezonie do 16.00)
  • sobota – niedziela: 10.00 – 18.00 (po sezonie do 16.00)

Wieża dawnego kościoła św. Katarzyny w Bytowie
W obiekcie mieści się Oddział Muzeum Zachodnio – Kaszubskiego. Oddział ten prezentuje ekspozycje stałe o charakterze historycznym związane z przeszłością miasta Bytowa i historycznej ziemi bytowskiej.
Most kolejowy nad rzeką Borują – most kolejowy, po którym nigdy nie przejechał pociąg. Wybudowany pod koniec XIX wieku nad rzeką Borują wiadukt, miał służyć powstającej linii kolejowej do Miastka. Jednak już po zakończeniu prac poprowadzono tory zaledwie kilkaset metrów od pierwotnych planów. W rezultacie nie przejechał po nim nigdy żaden skład kolejowy. Na filarach mostu widnieją herby Prus, Pomorza, Bytowa oraz niemieckich kolei.

Kościół Św. Jerzego, Cerkiew bizantyjsko-ukraińska
Kościół Św. Jerzego wzniesiony został w latach 1675 – 85 przez miejscowych ewangelików. Do 1859 roku odbywały się tu nabożeństwa w języku kaszubskim. Obecnie jest to cerkiew bizantyjsko-ukraińska, w której można zobaczyć XVII wieczne tabernakulum z cerkwi Surochów (na Podkarpaciu) oraz ikonostas.

Zespół kamienic wielorodzinnych w zabudowie zwartej powstałych w większości u schyłku XIX wieku przy ul. Drzymały

KULTURA
Bytowskie Centrum Kultury, ul. Wojska Polskiego 12, tel. (+48) 59 822 25 44, www.bck-bytow.pl
Kino Albatros, ul. Wojska Polskiego 12, tel. (+48) 59 822 25 44, www.bck-bytow.pl
Bractwo Rycerskie Zastęp Krzyżogryfa, ul. Zamkowa 2, tel. (+48) 695 592 407
Zrzeszenie Kaszubsko–Pomorskie Oddział w Bytowie, ul. Zamkowa 2, tel. (+48) 59 822 55 12

BAZA NOCLEGOWA
Hotel W Zamku**, ul. Zamkowa 2, tel. (+48) 59 822 20 94, (+48) 822 20 95, www.hotelwzamku.pl
Hotel Dana **, ul. Derdowskiego 1, tel. (+48) 59 822 28 47, (+48) 59 822 60 47, www.ulanspa.pl
Centrum Ułan SPA, ul. Tartaczna 10, tel. (+48) 59 822 66 47, (+48) 59 822 32 47, www.ulanspa.pl
Dom Sportowca, ul. Mickiewicza 13, tel. (+48) 59 822 26 10, (+48) 725 128 755, www.basen-bytow.pl

GASTRONOMIA
Restauracja Jaś Kowalski, ul. Zaułek Drozdowy 3, tel. (+48) 59 822 55 04
Restauracja W Zamku, ul. Zamkowa 2, tel. (+48) 59 822 20 94, (+48) 59 822 20 95
Restauracja Ułan, ul. Tartaczna 10, tel. (+48) 59 822 66 47, (+48) 59 822 32 47
Restauracja Młyn, ul. Wolności 15, tel. (+48) 880 503 503
Restauracja Kaszubianka, ul. Wojska Polskiego 26, tel. (+48) 59 822 26 42
Restauracja U Maryli, ul. Wojska Polskiego 12, tel. (+48) 513 917 358
Restauracja Nad jeziorem Jeleń, ul. Ośrodek Jeleń 1, tel. (+48) 504 577 024, (+48) 59 822 65 70
Restauracja Zielone Wzgórza, ul. Świerkowa 1, Mądrzechowo, tel. (+48) 607 601 736
Piwnica Pełna Smaku, ul. Derdowskiego 1, tel. (+48) 59 821 21 20
Qltura Club, ul. Jana Pawła II 19, tel. (+48) 508 058 014
Bar Tonic, ul. Armii Krajowej 7, tel. (+48) 59 822 22 20
Bar Gyros, ul. Gdańska 12, tel. (+48) 59 822 56 04
Bar Beza, ul. 1-go Maja 4, tel. (+48) 504 18 72 57
Bar Döner Express, ul. Dworcowa 17a, tel. (+48) 59 822 62 19
Kebab XL, ul. Ogrodowa 3a, tel. 608 277 772
Bar Mały, ul. Wojska Polskiego 40, tel. (+48) 59 822 27 16
Kawiarnia Słodka babeczka, ul. Jana Pawła II 7/2, tel. (+48) 691 928 941, (+48) 663 556 747
Kawiarnia PAUZA, ul. Wojska Polskiego 35c, tel. (+48) 790 366 790
Klub Nisza, ul. Zamkowa 2

IMPREZY – Dni Bytowa, Jarmark Pomorski, Festiwal Cassubia Cantat, BytOFFsky Festiwal, Festiwal Piosenki Wschodami Gwiazd, Bytowska Watra, Przegląd Twórczości Kaszubskiej, Przegląd Sygnałów i Muzyki Myśliwskiej, spotkania kabaretowe, koncerty i przedstawienia plenerowe, koncerty kameralne z cyklu Muzyka na Zamku

informacje: www.bck-bytow.pl

Urząd Miejski
ul. 1 Maja 15, tel. 59 822 20 11
www.bytow.com.pl